W poprzednim artykule powiedzieliśmy, czym jest Karta Praw Podstawowych oraz omówiliśmy dwie pierwsze wartości czyli godność i wolność.
Równość
Według Słownika języka polskiego PWN jedno ze znaczeń równości to „brak podziału społeczeństwa ze względu na płeć, rasę czy pozycję społeczną”. Oznacza to ni mniej, ni więcej, że wszyscy mają ten sam status pod wszelkimi względami. Pierwsze, co przychodzi na myśl, to równość wobec prawa. Ponadto mamy tu także brak dyskryminacji i wykluczeń czy dostępność do usług dla każdego na tym samym poziomie.
Sama definicja równości pokazuje, że niezmiernie trudne jest osiągnięcie takiego samego statusu wobec wszystkich. Już sama przepaść pomiędzy najbogatszymi i najbiedniejszymi jest ogromna, przez co równość możemy postrzegać jako utopijną wizję. Niemniej dążenie do niej jest istotne.
Karta Praw Podstawowych wskazuje, że równość obejmuje: niedyskryminację, równość kobiet i mężczyzn, integrację osób niepełnosprawnych, prawa dziecka i osób w podeszłym wieku oraz różnorodność kulturową, religijną i językową.
Zostało podjętych wiele działań na rzecz równości szczególnie osób z niepełnosprawnościami i w podeszłym wieku, a także zapobieganiu dyskryminacji grup osób o odmiennych poglądach, religii, potrzebach czy kolorze skóry. Wszystko to wiąże się z tolerancją wobec innych, co często zdaje się przeszkodą nie do przeskoczenia. Jednakże zawsze jest możliwe wypracowanie kompromisu.
Odrębną kwestią rozpalającą społeczeństwo jest równość kobiet i mężczyzn. W KPP czytamy: „Należy zapewnić równość kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach, w tym w zakresie zatrudnienia, pracy i wynagrodzenia.
Zasada równości nie stanowi przeszkody w utrzymywaniu lub przyjmowaniu środków zapewniających specyficzne korzyści dla osób płci niedostatecznie reprezentowanej”.
Mimo że wydaje się to naturalne, to w społeczeństwie wciąż jest wiele firm, w których kobiety piastujące te same stanowiska i mające te same kwalifikacje mają niższe wynagrodzenie w stosunku do mężczyzn. To się zmienia, jednak, jak pokazują badania (dane poniżej) wciąż prawie połowa pań zauważa różnice w wynagrodzeniu.
Solidarność
Solidarność to wspólne działanie i współodpowiedzialność wynikająca ze wspólności dążeń i interesów. Doskonałym obrazem zalet wspólnego działania jest hasło – w jedności siła. Solidarność wskazuje, że społeczeństwa, które są w stanie połączyć się i działać ponad jakimikolwiek podziałami i różnicami, skutecznie mogą osiągać wspólne cele.
Karta Praw Podstawowych pod tym punktem zawarła m.in.: prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstwa, prawo dostępu do pośrednictwa pracy, ochrona w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy, należyte i sprawiedliwe warunki pracy, ochrona zdrowia czy życie rodzinne i zawodowe.
Można zauważyć, że wiele praw odnosi się do życia zawodowego. KPP wskazuje, że każdy pracownik powinien otrzymać informacje o przedsiębiorstwie i jego działaniu zgodne ze stanowiskiem na jakim pracuje. Można to odnieść do poinformowania pracownika, jak jego stanowisko wpływa na funkcjonowanie firmy. Karta Praw Podstawowych podkreśla, że pracownik nie może zostać bezzasadnie zostać zwolniony z pracy, a także, że ma prawo do wypoczynku (dziennego i tygodniowego) oraz płatnego, corocznego urlopu. Dzięki temu pracownik nie może zostać zmuszony do pracy ponad siły bez prawa do odpoczynku. Pracodawca musi respektować te prawa.
W odniesieniu do łączenia życia zawodowego i rodzinnego KPP mówi, że „w celu pogodzenia życia rodzinnego z zawodowym każdy ma prawo do ochrony przed zwolnieniem z pracy z powodów związanych z macierzyństwem i prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego oraz do urlopu wychowawczego po urodzeniu lub przysposobieniu dziecka”. Jest to bardzo istotne, ponieważ posiadanie małego dziecka lub spodziewanie się dziecka często bywa pretekstem do rozwiązania umowy o pracę lub jest przyczyną trudności w powrocie na dotychczasowe stanowisko.
Co mówią statystyki?
Pracodawcy coraz częściej wdrażają w swoich firmach programy, które mają za zadanie wyrównanie szans i równe traktowanie kobiet i mężczyzn. Jednakże wg badań przeprowadzonych przez Hays Polska, mimo że kobiety częściej awansują (w przeciągu 2 lat), to w innych kwestiach nadal są nierówności. Co znamienne niektóre przeszkody, które się pojawiły dotyczą w głównej mierze mężczyzn. To pokazuje, że istotne jest doprowadzanie do równego traktowania, tak aby żadna ze stron nie czuła się pokrzywdzona.
Wg raportu Hays Polska Kobiety na rynku pracy 2023 (https://www.hays.pl/kobiety):
- 57% kobiet i 31% mężczyzn doświadczyło trudności podczas rozwijania swojej kariery, co było związane z płcią
- 50% kobiet stwierdziło, że osoby mające podobne kwalifikacje nie mają równych szans na awans, niezależnie od płci
- 45% kobiet uważa, że bez względu na płeć pracownicy o podobnych kwalifikacjach lub zakresie obowiązków nie są sprawiedliwie wynagradzani
Trudności, jakie napotkały kobiety w swojej karierze to m.in.:
- kierowanie się stereotypami przy zatrudnieniu lub awansie (kobiety 56%; mężczyźni 28%)
- zakładanie mniejszej dyspozycyjności (kobiety 45%; mężczyźni 8%)
- brak zaufania do posiadanych kwalifikacji (kobiety 42%; mężczyźni 19%)
- szklany sufit (kobiety 40%; mężczyźni 22%)
- trudności w pogodzeniu pracy i życia rodzinnego (kobiety 31%; mężczyźni 11%)
- brak zrozumienia dla pracujących rodziców (kobiety 26%; mężczyźni 11%)
- trudności w powrocie do pracy po urlopie rodzicielskim (kobiety 21%; mężczyźni 3%)
Natomiast trudności, z jakimi mierzyli się mężczyźni to:
- faworyzowanie osób płci przeciwnej (mężczyźni 78%; kobiety 57%)
- krzywdząca konieczność zapewnienia parytetów w firmie (mężczyźni 56%; kobiety 5%)
- ograniczenie możliwości ubiegania się i określone stanowisko ze względu na płeć (mężczyźni 39%; kobiety 12%)
Jeśli chodzi sytuację rodziców na rynku pracy to:
- 66% kobiet napotkało przeszkody w związku z pogodzeniem życia zawodowego i rodzinnego
Dla kobiet tymi przeszkodami m.in. są:
- konieczność wyboru między zaangażowaniem w pracę a rodzinę (kobiety 77%; mężczyźni 73%)
- brak ułatwień ze strony pracodawcy (kobiety 50%; mężczyźni 36%)
- brak życzliwości ze strony osób bezdzietnych lub mających już dorosłe dzieci (kobiety 35%; mężczyźni 23%)
- konieczność szybkiego powrotu do pracy po urlopie rodzicielskim (kobiety 30%; mężczyźni 8%)
- po powrocie z urlopu rodzicielskiego trudności z powrotem na uprzednio zajmowane stanowisko (kobiety 25%; mężczyźni 2%)
- innymi przeszkodami jest także wstrzymanie awansu ze względu na ciążę lub posiadanie małego dziecka
Z kolei mężczyźni największe trudności określili jako:
- brak możliwości pełnego uczestnictwa w życiu dziecka (mężczyźni 82%; kobiety 65%)
- posiadanie zbyt mało czasu na bliskich (mężczyźni 73%; kobiety 55%)
Powyższe pokazuje, że wprowadzanie równości traktowania i szans dla obu płci nie jest łatwą sprawą. Ta kwestia powoduje napięcia i niezrozumienie. Jednakże należy pamiętać, że ze względu na różnice, chociażby w budowie ciała, między kobietą i mężczyzną nie w każdym obszarze jest możliwość równego traktowania. Dlatego ważne jest, aby z rozwagą wdrażać rozwiązania, aby nie popaść w skrajność i nadmierne uprzywilejowanie jednej z grup społecznych, co z kolei może doprowadzić do pojawienia się kolejnego problemu – np. poczucia dyskryminacji.
Jednocześnie serdecznie zapraszamy na konferencję organizowaną w ramach projektu Moc Kobiet, która odbędzie się 19.03.2024 r., na której zostaną poruszone te ważne wartości.
Więcej informacji Moc Kobiet konferencja
Zdjęcie: Markus Spiske on Unsplash
Projekt „MOC KOBIET” realizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Projektu „Wzmacniamy Europę SPLOTowymi wartościami”.
Program finansowany jest przez Unię Europejską. Wyrażone opinie i poglądy są wyłącznie poglądami autora (autorów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający finansowanie nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.
