Autyzm – to słowo coraz częściej pojawia się w mediach, ale wciąż wiele osób nie wie, co to jest.
Słysząc o dziecku autystycznym, często wyobrażamy sobie, małego człowieka całkowicie oderwanego od rzeczywistości, pogrążonego w swoim świecie, bez reakcji na czynniki zewnętrzne. I niestety czasem tak jest lecz nie zawsze.
Czym jest autyzm?
Jest to zaburzenie neurorozwojowe, to nie jest choroba! Oznacza to, że osoby dotknięte ASD (z ang. autism spectrum disorder) inaczej odbierają otaczający nas świat, inaczej się uczą, inaczej odbierają bodźce i mają inne potrzeby niż osoby neurotypowe.
Jakie są objawy autyzmu?
Do najbardziej charakterystycznych cech osób z ASD są:
- problemy z komunikacją społeczną,
- nieumiejętność interpretowania mowy niewerbalnej, sarkazmu, żartów, domysłów, osoby autystyczne traktują wszystko dosłownie, nie potrafią “czytać emocji” innych ludzi,
- często brak potrzeby interakcji z rówieśnikami,
- nieadekwatna ekspresja emocjonalna, potrafią bardzo szybko i bardzo mocno “odpalać się”,
- brak lub ograniczony kontakt wzrokowy oraz reakcja na imię lub polecenie,
- zaburzenia mowy,
- lub mowa i słownictwo bardzo specjalistyczne w obranej dziedzinie,
- konieczność powtarzalności schematów, czy to w zabawie, czy w codziennym funkcjonowaniu,
- niechęć do zmian,
- zainteresowania często nieadekwatne do wieku,
- zmanierowane ruchy lub “niezgrabny” sposób poruszania się,
- wysoka wrażliwość na bodźce sensoryczne (światło, dźwięk, kolory, struktury tkanin, dotyk).
Przyczyny autyzmu
Chociaż naukowcy z całego świata przeprowadzają masę różnych badań, to do dziś nie znaleziono odpowiedzi na pytanie, jaka jest przyczyna występowania zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Do jednych z najczęściej wymienianych przyczyn wymienia się:
- wiek rodziców,
- wcześniactwo,
- zatrucie metalami ciężkimi,
- permanentny stres,
- leki przeciwpadaczkowe przyjmowane przez matkę,
- cukrzyca, niedoczynność tarczycy u matki,
- infekcje,
- genetyka.
Dzisiaj autyzm ze względu na skalę swojego występowania (1 na 100 dzieci, w tym najczęściej diagnozowani są chłopcy) traktowany jest przez WHO jako choroba cywilizacyjna, tuż obok cukrzycy, raka, AIDS czy depresji.
Coraz częściej diagnostyce poddają się osoby dorosłe, które po wielu latach nierozumienia siebie i bycia niezrozumianym przez osoby z ich środowiska, szukają odpowiedzi na swoją “inność”. Często odpowiedzią na to pytanie jest właśnie ASD.
Diagnostyka
Mimo że autyzm ma swoje cechy charakterystyczne, to należy pamiętać, że jest to spektrum, czyli szeroki zakres intensywności występowania danych cech. Dlatego z jednej strony osoby dotknięte autyzmem mogą być bardziej “wycofane”, kiedy zaburzenie jest głębsze, ale mogą też przejawiać wysoką funkcyjność, czyli mają większe problemy w poszczególnych obszarach, np. relacje interpersonalne, natomiast w życiu radzą sobie bardzo dobrze.
Z tego powodu nieraz trudno jest, szczególnie rodzicom, dostrzec pierwsze “syndromy”, które mogą świadczyć o zaburzeniu.
Gdzie szukać pomocy?
Jeżeli, czy to rodzic dziecka, czy osoba dorosła, czuje, że wykazuje cechy charakterystyczne dla ASD, to pierwszym krokiem jest udanie się do poradni psychologiczno-pedagogicznej, która specjalizuje się w diagnostyce lub do psychiatry lub psychologa, który specjalizuje się w diagnostyce autyzmu.
O czym warto pamiętać?
Życie z człowiekiem (dużym lub małym) z zaburzeniem autystycznym może być trudne, bo wówczas trzeba pochować wszelkie oczekiwania jakie mamy względem tej osoby lub dziecka. Zwłaszcza te związane z emocjonalną stroną naszego ludzkiego życia.
Jednak praca, chociaż trudna, bywa wdzięczna, jest możliwa do zrobienia.
W niektórych przypadkach osoby ze spektrum tak wypracowują swoje “braki”, że niczym szczególnym nie wyróżniają się na tle reszty społeczeństwa.
Należy też pamiętać, że często są to osoby nad wyraz inteligentne i są mistrzami w swojej “specjalizacji”.
Do najsłynniejszych osób z Zespołem Aspergera, czyli “lżejszą” odmianą ASD zalicza się:
- Lionel Messi,
- Wolfgang Amadeusz Mozart,
- Albert Einstein,
- Alfred Hitchcock,
- Izaac Newton,
- Andy Warhol,
- Elon Musk.
Pamiętajcie, jeżeli w swoim gronie macie osoby dotknięte autyzmem, które może nie chcą się przytulić, nie zrozumieją Waszych uczuć i emocji, nie mają potrzeby spędzać czasu z innymi i się integrować, to w zamian mogą dać światu coś dobrego.
Pamiętamy o tym.
Zdjęcie: Peter Burdon on Unsplash
Konsultant Kryzysowy/ Coach & Mentor.
