Telefon zaufania dla dzieci jest narzędziem pomagającym najmłodszym w sytuacjach kryzysowych.
Rodzice często zadają sobie pytania, czy taka forma wsparcia ma w ogóle sens. Czy dziecko będzie potrafiło skorzystać z tego albo czy trafnie przekaże informacje? Czy rodzice nie będą mieli z tego powodu kłopotów? Czy dziecko będzie poważnie potraktowane przez konsultanta?
Zatem wątpliwości jest cała masa.
Kto może skorzystać z telefonu zaufania?
Z telefonów zaufania korzysta młodzież i dorośli w sytuacjach, które przerastają ich możliwości poradzenia sobie z zaistniałymi trudnościami. Najczęściej są to kryzysy sytuacyjne, które pojawiają się nagle i stanowią poważne zagrożenie zdrowia i życia. Wymagają natychmiastowego działania interwencyjnego.
Czasem długotrwały stres, fatalne skutki wcześniej podjętych decyzji prowadzą do wyczerpania psychicznego i kryzysu emocjonalnego. Zdarzają się traumatyczne doświadczenia, takie jak nagła śmierć bliskiej osoby, porzucenie przez nią czy rozwód. Doświadczanie przemocy fizycznej i psychicznej lub bycie świadkiem takich zdarzeń. Bycie poszkodowanym lub tylko obserwatorem takich wydarzeń jak katastrofa naturalna: powódź, pożar albo tragedie spowodowane przez człowieka: wypadek samochodowy, atak terrorystyczny czy działania wojenne. Wszystkie wymienione sytuacje mogą być przyczyną kryzysu psychicznego dorosłego człowieka.
Dziecięce kryzysy a reakcja najbliższych
Są różne formy pomocy w takich momentach. Jedną z nich jest telefon zaufania. Często najbardziej dostępny dla poszkodowanego.
Dzieci równie mocno, a czasem bardziej, przeżywają wymienione wyżej zdarzenia. Bardzo często nie potrafią zakomunikować tego. Są bezradne.
Bywa, że reakcja dorosłego na sytuacje kryzysowe jest niewspierająca dla malucha. Zdarza się, że zachowanie obecnego przy dziecku dorosłego pogłębia kryzys.
Są przypadki, że to właśnie dorosły opiekun jest źródłem zagrożenia dla dziecka.
To, jak obecny dorosły radzi sobie z nagłym stresem i czy wspiera dziecko, będzie kluczowe dla przeżyć malucha i pojawienia się w przyszłości skutków przebytej przez niego traumy. Dziecko ma zbyt małe zasoby wiedzy, siły i odporności psychicznej, żeby samodzielnie poradzić sobie z traumatycznymi zdarzeniami.
Dla dziecka kryzysem może okazać się również przemoc i odrzucenie rówieśnicze, nieobecność rodzica jednego lub obu, zaniedbywanie emocjonalne i fizyczne, błędy wychowawcze opiekunów, przemoc seksualna wobec dziecka. Lista zagrożeń jest długa.
Dorośli czasem nie dostrzegają kłopotów najmłodszych lub je bagatelizują. Brak rozmów o emocjach i osobistych doświadczeniach dziecka lub zaprzeczanie jego skargom może spowodować, że dziecko nie będzie miało zaufania do swoich najbliższych i nie skieruje się do nich po pomoc w sytuacji kryzysowej.
Najczęstszymi reakcjami na sytuacje kryzysowe u dzieci są: zaburzenia snu, koszmary senne, lęk przed ciemnością, lęk przed utratą ważnych osób, lęk przed zwierzętami, nadmierne tulenie się do rodziców, ogólny niepokój, zaburzenia łaknienia, czasem bezruch lub drażliwość, płaczliwość, agresywne zachowania. U starszych mogą pojawić się: niechęć do szkoły, trudności w koncentracji uwagi i spadek motywacji do nauki.
Telefon zaufania – anonimowa pomoc dla każdego
Niewątpliwie zapewnienie bezpieczeństwa swojemu dziecku jest obowiązkiem każdego opiekuna.
Jednym ze sposobów na to jest zapoznanie dziecka z procedurą Telefonu Zaufania. Dobrze, jeśli taką wiedzę i umiejętności zdobędzie od rodzica. To niewątpliwie buduje zaufanie i poczucie zadbania. W przedszkolach i szkołach w ramach wychowania do bezpieczeństwa, dzieci uczone są zachowań na wypadek kryzysów, w tym odpowiednich numerów telefonów do interwencji.
Zapoznając najmłodszych z taką procedurą, należy zapewnić im możliwość zrozumienia, czym jest telefon zaufania i kiedy z niego można skorzystać, ale wyjaśnienia trzeba dostosować do możliwości poznawczych dziecka. Za wszelką cenię nie wolno straszyć pociechy wizją przyszłych ewentualnych katastrof.
Oczywiście konsultantami w telefonach zaufania są kompetentne osoby do udzielania pomocy dzieciom i podejmowania interwencji kryzysowej.
Próba pomocy jest dużo lepsza niż nieudzielenie pomocy wcale, ponieważ czasem liczą się pierwsze chwile po doznanej traumie.
Telefon zaufania nie rozwiązuje wszystkich problemów. Zwykle jest to pierwszy krok do podjęcia działań naprawczych i terapeutycznych, obejmujących dziecko i jego środowisko.
Warto o tym pamiętać, bo bez wątpienia w porę uchwycony problem czasem zapobiega tragicznym skutkom.
Warto wiedzieć:
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę”
800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Biura Rzecznika Praw Dziecka (całodobowy)
https://116111.pl/ Pomoc dla tych, którzy potrzebują wsparcia i informacji w zakresie przeciwdziałania kryzysom z podziałem na adresatów: dzieci, młodzież, dorośli.
Źródła:
Zwoliński A., Krzywdzone dzieci, wyd. WAM, Kraków 2012.
Zdjęcie: Wesley Hilario on Unsplash
Psychotraumatolog, terapeuta, pedagog specjalny, trener
