Każdy człowiek, przychodząc na świat, jest równy wobec innych i ma takie same prawa jak inni. To środowisko – rodzina, znajomi, kraj, w którym żyjemy – i często religia tworzą podziały. Poczucie wyższości często łączone jest ze statusem materialnym czy krajem zamieszkania. Niestety, historia jasno pokazuje, że części społeczeństwa trudno jest patrzeć na innych jako na równych sobie, co jest powodem niepotrzebnych konfliktów i napięć.
Mimo oczywistej równości praw wszystkich, tak się nie dzieje. Dlatego Unia Europejska wypracowała Kartę Praw Podstawowych, w której zebrała te podstawowe wartości, które powinny być respektowane.
Karta Praw Podstawowych (KPP)
Pierwszym dokumentem, który podkreślał prawa człowieka była Europejska Konwencja Praw Człowieka z 1950 r. Karta Praw Podstawowych, która jasno definiuje podstawowe wartości człowieka, weszła w życie w 2009 r. Ma ona na celu ochronę podstawowych praw i uwidocznienie ich, aby zapobiegać ich przekraczaniu i nieprzestrzeganiu. Zawiera ona szereg zasad i wartości, które podkreślają szacunek dla różnych kultur, a także wspierają rozwój społeczeństw.
Patrząc przez pryzmat historii, ustanowienie praw obywateli w poszczególnych krajach miało miejsce w różnym czasie. To spowodowało nierówności pomiędzy mieszkańcami Unii Europejskiej, m.in. w poczuciu bycia wolnym człowiekiem. Dzięki przestrzeganiu praw zawartych w KPP wszyscy mają szansę na taki sam rozwój społeczny, gospodarczy czy naukowy.
KPP zawiera 6 punktów, które gwarantują prawa i wolności obywateli Unii. Są to:
- godność
- wolności
- równość
- solidarność
- prawa obywatelskie
- wymiar sprawiedliwości
Skupimy się na omówieniu czterech pierwszych punktów.
Godność
Godność jest postrzegana jako osobowa i osobowościowa. Pierwsza jest niezbywalnym i nienaruszalnym prawem każdego człowieka, które otrzymujemy wraz z naszym urodzeniem. Nie możemy się jej „pozbyć” ani nikt jej nam nie odbierze. Natomiast druga wiąże się z zachowaniem, postępowaniem i postępowaniem etycznym. Według Słownika języka polskiego godność to poczucie własnej wartości oraz szacunek do siebie samego. Powyższe wskazuje, że jest to prawo, które jest niezależne od pochodzenia, płci, koloru skóry czy wieku.
Każde państwo powinno zapewnić ochronę tej wartości, dzięki czemu żadna osoba nie będzie się czuła wykluczona z życia społecznego. KPP zawiera punkt Godność, w którym znajdują się wszystkie kluczowe kwestie, mające na celu ochronę tego niezbywalnego prawa. Wymienia się tu m.in. prawo do życia, zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania czy zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej.
Patrząc pod kątem sytuacji zawodowych, to głównym punktem, na który należy zwrócić uwagę, jest poniżające traktowanie. Mogą to być różne sytuacje, jak np. ciągłe podważanie kompetencji pracownika na spotkaniach lub w obecności współpracowników, poniżanie przez kolegów z pracy ze względu np. niższego statusu materialnego, czy seksistowskie, poniżające komentarze w stosunku do każdej z płci.
Wolność
Wolność najczęściej rozumiemy jako możliwość podejmowania decyzji w zgodzie z nami, z naszą wolą. To dobrowolny wybór pomiędzy różnymi opcjami, bez zewnętrznego przymusu. Inne znaczenie związane z wolnością to brak ograniczenia, nie przebywanie w jakimkolwiek więzieniu.
Wynika z tego, że każdy ma obowiązek szanować wolność drugiej osoby i nie może zmuszać do czegoś, czego prawo nie nakazuje. Powszechnie znane są m.in.: wolność słowa, wolność religijna, wolność do zgromadzeń. Jak pokazuje życie, są na świecie kraje, w których te wolności nie są respektowane.
Karta Praw Podstawowych w punkcie Wolność zawiera istotne prawa jak poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, wolność myśli, sumienia i religii, wolność wypowiedzi i informacji czy wolność do nauki. Ponadto znajdziemy tu ochronę danych osobowych, wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy oraz wolność prowadzenia działalności gospodarczej. Jak można zauważyć zawartych zostało wiele wolności, które na terenie Unii Europejskiej powinny być bezwzględnie respektowane.
Powyżej został wymieniony punkt o prawie do wolności wyboru zawodu, oznacza to, że nikt nie powinien zmuszać nas do wykonywania danej pracy, jeśli my tego nie chcemy. Niestety, zdarza się, że podejmujemy pracę, bo np. nie mamy innego wyjścia lub zostajemy postawieni w sytuacji pozornego wyboru. Ważnym punktem jest również wolność prowadzenia działalności gospodarczej („Uznaje się wolność prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z prawem Unii oraz ustawodawstwami i praktykami krajowymi”). Daje to możliwość realizowania się w swoim biznesie, który, oczywiście, nie narusza praw i legalności danego kraju. Warto także pamiętać, że oprócz własności materialnej, ale także własność intelektualna podlega ochronie.
Jednocześnie serdecznie zapraszamy na konferencję organizowaną w ramach projektu Moc Kobiet, która odbędzie się 19.03.2024 r., na której zostaną poruszone te ważne wartości.
Więcej informacji Moc Kobiet konferencja
Zdjęcie: Markus Spiske on Unsplash
Projekt „MOC KOBIET” realizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Projektu „Wzmacniamy Europę SPLOTowymi wartościami”.
Program finansowany jest przez Unię Europejską. Wyrażone opinie i poglądy są wyłącznie poglądami autora (autorów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający finansowanie nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.
