0

W wywiadzie dla portalu Sama Mama, Sylwia Bagdzińska-Chmarzyńska chętnie podzieli się doświadczeniem z pracy zawodowej, ale też z własnego podwórka. Pracuje jako marketingowiec w firmie farmaceutycznej. Od ponad 7 lat  współpracuje ze specjalistami zajmującymi się problemami neurozwojowymi u dzieci. Obecnie mama dwójki dzieci 13 latki i 8 latka, którym pojęcie deficytu koncentracji nie jest obce.

 Czym według Pani jest koncentracja?

Koncentracja to umiejętność polegająca na skupieniu swojej uwagi na wykonywanej czynności lub konkretnej myśli, sytuacji czy rzeczy. Rozwijamy ją stopniowo. Dzieci w wieku przedszkolnym potrafią skupić się na danej czynności przez 10-15 minut (uwaga mimowolna, czyli niezależna od ich woli). Dzieci w edukacji wczesnoszkolnej do 20 minut. Starsi uczniowie są w stanie skupić swoją uwagę do 40 min i tu mówimy już o „uwadze dowolnej”, czyli celowanym, świadomym kierowaniu skupienia na zadaniu.

Koncentracja uwagi u dziecka szkolnego, dlaczego jest tak ważna?

Koncentracja uwagi jest niezbędna podczas czynności dnia codziennego, podczas zabawy, ale także podczas wykonywania „poważnych” prac szkolnych. To właśnie ona pozwala osiągać cel, rozwiązywać problemy, rozumieć ważne zagadnienia. Umiejętność koncentrowania uwagi wiąże się z lepszą pamięcią, zdolnościami przestrzennymi oraz logicznym myśleniem.

Dzieci różnią się stopniem koncentracji uwagi i umiejętnością skupiania uwagi dowolnej, co ma bezpośrednie odzwierciedlenie w postępach w nauce. Obserwacja zachowania tych uczniów, którzy maja słabe wyniki pokazuje, że poświęcają oni zadaniu nieodpowiednią ilość czasu, nie potrafią stworzyć odpowiedniego planu pracy, nie stosują strategii umysłowych oraz w zbyt słabym stopniu mobilizują się aby uzyskać powodzenie.

Czym jest zaburzenie koncentracji?

Dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi można podzielić na dwa typy:

  • aktywno – impulsywny
  • pasywny z zespołem „niebieskich migdałów”

Dzieci należące do pierwszej grupy bardzo mało czasu poświęcają na to, by zapoznać się z zadaniem, pracują pośpiesznie – w ich wykonaniu widać dużą powierzchowność. W efekcie popełniają dużo błędów, ich prace są chaotyczne i mało staranne. Takie dzieci często przerywają prace i łatwo ulegają frustracji, gdy otrzymują zadania trudniejsze. Ich uwaga łatwo ulega rozproszeniu. Na lekcjach przeszkadzają, zajmując się sprawami nie związanymi z zajęciami szkolnymi. Wyróżniają się częstym zapominaniem oraz brakiem notatek.

Dzieci należące do drugiego typu cechuje powolne tempo pracy i „rozmarzenie”. Potrzebują dużo czasu, zanim rozpoczną prace, a jeszcze więcej na jej wykonanie. Nie koncentrują się dostatecznie na treści zadań, są słabo zmobilizowane do ich wykonywania. W swoich reakcjach są ospałe, mało dynamiczne. Ich trudności są szczególnie widoczne, gdy maja wykonać zadanie na czas, bądź całkowicie samodzielnie. W ich pracach pojawia się wiele luk, niedokończonych zdań oraz błędów.

Zaburzenia koncentracji uwagi mają swoje źródło w neurologii. Jest to prawdopodobnie związane ze spowolnionym, bądź zahamowanym rozwojem struktur mózgu, które odpowiedzialne są za zdolności koncentracyjne. Tu już postawię kropkę i zostawiam tę wiedzę specjalistom z tej dziedziny.

Jak rozpoznać, że nasze dziecko ma problemy z koncentrowaniem uwagi?

Zachowania, które mogą świadczyć o tym, że dziecko ma zaburzenia uwagi to przede wszystkim:

– brakiem umiejętności skupienia się na jednym zadaniu przez dłuższy czas

– problem z pamiętaniem o codziennych obowiązkach i zadaniach

– w szkole gubi przybory szkolne i inne ważne dla siebie rzeczy przez rozkojarzenie

– dziecko popełnia tzw. błędy przez nieuwagę, ma trudności, żeby się skupić na szczegółach

– w kontakcie sprawia wrażenie jakby nie słuchało tego, co się do niego mówi

– ma trudności z kończeniem podjętej pracy czy wykonywaniem poleceń a, jeśli je wykonuje, to robi to niedokładnie

– dość szybko i łatwo ulega rozproszeniu, reaguje nawet na drobne bodźce rozpraszające.

– brak właściwej organizacji pracy i zadania np. nieporządek, chaos na biurku, w plecaku, w pokoju

– trudności z zapamiętaniem, co ma zadane i na kiedy

– wszystko to o czym przed chwilą wspomniałam odbija się w wynikach w nauce

Co może być przyczyną problemów z koncentracją w zakresie obowiązków szkolnych?

Współczesnym dzieciom skoncentrowanie uwagi na jednym zadaniu dość często przysparza wielu trudności. Wydaje się, że obecnie koncentracja to tzw. „towar deficytowy”, szczególnie kiedy dziecko ma z uwagą wykonać zadanie domowe. Wpływa na to wiele czynników zarówno tych zewnętrznych (pośpiech, nadmiar obrazów i dźwięków), jak i tych związanych z równowagą wewnętrzną (brak snu, stres, zła dieta, a przede wszystkim brak, czy też bardziej niedobór WNKT, które warunkują prawidłową pracę mózgu).

Jak pomóc dziecku z trudnościami w koncentrowaniu uwagi?

Ważne jest, aby wyeliminować czynniki, wpływające na brak koncentracji, czyli jak jest to tylko możliwe odizolować od bodźców rozpraszających – wzrokowych, słuchowych, ruchowych czy węchowych, a także zadbać o sen i zbilansowaną dietę zawierającą wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Ważna jest też aktywność fizyczna (najlepiej na świeżym powietrzu), a także motywacja i pozytywne nastawienie dużo wspólnie wykonywanych zadań, spędzania czasu np.: moje dzieci od czasu pandemii i zamknięcia w domu bardzo polubiły grę w szachy.

Dieta dziecka, a obniżona koncentracja

Wracając do tematu zbilansowanej diety zawierającej WNKT, to badania z ostatnich  lat wskazują, że niektóre kwasy tłuszczowe odgrywają ważną rolę nie tylko w rozwoju oczu i mózgu ale również koordynacji ruchowej, zdolności uczenia się, czy właśnie pamięci i koncentracji. I tu tkwi sedno problemu: w typowej nowoczesnej diecie naszych dzieci, niektóre kwasy tłuszczowe Omega-3 zostały niemal całkiem wyeliminowane. Przemysłowe przetwarzanie naszego pożywienia aby uzyskać dłuższe terminy ważności w dużej mierze przyczyniło się do usunięcia tych składników, które nie są stabilne i podlegają utlenianiu, suplementacja konkretnymi wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi w formie wysokiej jakości olejów rybnych i roślinnych może przynieść wymierne korzyści.

W ostatnich latach w wielu badaniach stwierdzono, że u niektórych osób w tkankach mózgowych znajdują się mniejsze ilości kwasów DHA i AA.
Osoby te cierpiały na dysleksje, dyspraksję, ADHD autyzm depresje  czy schizofrenie. Ponieważ w mózgu DHA jest najpowszechniej występującym wielonienasyconym kwasem tłuszczowym naukowcy zakładali, że podawanie DHA powinno przynieść poprawę. Badania nad tymi schorzeniami pokazały, że tak nie jest. Okazało się, że w tego typu problemach u pacjentów to właśnie przewaga kwasu EPA w suplementacji jest kluczowa. EPA może być przekształcany w DHA, EPA chroni też przed uwalnianiem DHA z błon komórek nerwowych mózgu. Nazywamy to paradoksem kwasów tłuszczowych w mózgu.

Jak pomóc dzieciom z deficytem koncentracji?

Wracając raz jeszcze do pytania jak pomóc dzieciom z deficytami koncentracji uwagi. I tu rozwiązaniem może być  Equazen® dawniej znany jako Eye q, który zawiera odpowiednio zbilansowane kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA, DHA) i omega-6 (GLA) z dużą zawartością EPA. Skład Equazen oparty jest o naturalne oleje – z mięśni ryb i z wiesiołka. Do wytwarzania preparatu wykorzystuje się wyłącznie młode sardynki i sardele z odnawialnych ławic z czystych południowych oceanów. Olej z wiesiołka jest naturalnym olejem z pierwszego tłoczenia metodą na zimno.

To suplement diety przebadany klinicznie u dzieci z problemami zaburzonej koncentracji uwagi, opóźnionym rozwojem nauki pisania i czytania, z opóźnionym rozwojem mowy, czy też problemami nadpobudliwości i impulsywności.

Posiada od 10 lat Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Neurologów Dziecięcych jako bezpieczny i skuteczny preparat do stosowania u dzieci z takimi właśnie zaburzeniami.

Jak my rodzice, szczególnie mamy powinnyśmy radzić sobie z emocjami w związku z brakiem koncentracji?

Akceptacja, akceptacja i jeszcze raz akceptacja, ale tu już odsyłam rodziców do specjalistów, którzy prowadzą odpowiednie terapie dla takich rodziców.

Jakie zasady mogłaby Pani polecić dla rodziców dzieci z zaburzeniami koncentracji?

  • Słuchaj uważnie – ucz wzajemnej komunikacji

Nawiązuj z dzieckiem jak najczęściej kontakt werbalny: pytaj, jak minął dzień, jak się czuje, co dobrego i złego się wydarzyło. Utrzymuj kontakt wzrokowy z dzieckiem, słuchaj uważnie

i bądź autentycznie zainteresowany jego przeżyciami. Jeśli popada w dygresje, gubi wątek, jest chaotyczne w swoich wypowiedziach – subtelnie naprowadzaj je na główny temat. Reaguj na to co mówi, aby wiedziało, że go słuchasz.

  • Ucz staranności i dokładności w działaniu

Pokazuj dziecku, że na osiągniecie efektu końcowego składa się cała sekwencja czynności. Dokładne wykonanie każdej z nich jest niezbędne, aby osiągnąć zamierzony cel. Dobrym ćwiczeniem może tu być wspólne gotowanie. Pokaż dziecku, jak należy przygotowywać jego ulubiony posiłek albo deser, dbaj o to aby dokładnie wykonywało (bądź asystowało) przy kolejnych etapach pracy. Pozwól cieszyć się efektem końcowym – dbaj o to, byście choć jeden posiłek dziennie jedli razem przy stole.

  • Pamiętaj o zaspokojeniu potrzeby ruchu

Dzieci, którym trudno się skupić, maja zazwyczaj dużo energii i chętnie angażują się w aktywność fizyczna. Kiedy trochę się wyszaleją, łatwiej jest im myśleć. Znajdź sposób na konstruktywne rozładowywanie nadmiaru energii – sport to doskonała pasja dla każdego.

  • Ćwicz wspólne pisanie liter

To poprawia poczucie własnej wartości. Ale uwaga – wymaga cierpliwości i dobrego nastawienia z twojej strony (dzieci, które maja problemy ze skupieniem się, piszą nieuważnie, brzydko, pospiesznie).

  • Pomóż zapanować nad chaosem – ucz porządku w codziennym funkcjonowaniu

Dzieci, które maja kłopoty z koncentracją, unikają odrabiania lekcji, bo szybko nabierają przekonania, że wszystko, co wiąże się jednocześnie ze szkołą, wiąże się jednocześnie z porażką. Z tego powodu dziecko, zamiast usiąść do nauki, będzie zajmowało się czymś innym, zupełnie niezwiązanym z nauką (rozglądanie się dookoła, obgryzanie ołówka, zamykanie się w toalecie). Będzie zadawało nieadekwatne pytania, mówiło, że źle się czuje, przepakowywało tornister, szukało niezbędnych przyborów. W tym wypadku konieczne jest nakierowanie uwagi dziecka na prace. Pierwszym krokiem powinno być uporządkowane biurka. Może to stać się codziennym rytuałem, sygnałem, że nadszedł czas skupienia się. Pusty blat, na którym leży tylko to, co jest potrzebne do nauki, sprzyja koncentracji.

  • Organizuj domowe obowiązki

Dziecko może mieć kłopoty z organizowaniem sobie pracy, ale twój przykład będzie je uczył, jak sobie radzić z chaosem. Używaj kalendarza, karteczek samoprzylepnych, zacznijcie planować zajęcia dziecka (odrabianie lekcji, czas na zabawę i obowiązki).

  • Unikaj strofowania – wzmacniaj dziecko pochwałami

Nie wytykaj błędów, nie pouczaj, nie narzekaj. Krytykując dziecko, wytwarzasz w nim postawę bierno – agresywną. Najlepszym sposobem na zmianę zachowania dziecka jest dostrzeganie właściwych jego form i natychmiastowe (od razy po wystąpieniu zachowania) chwalenie.

  • Doceniaj wysiłki i ich efekty – nawet te najmniejsze

Nic tak nie wzmacnia motywacji do pracy jak drobne pochwały, dostrzeganie nawet minimalnych efektów. Pamiętajmy, że jesteśmy najcenniejszymi osobami dla naszych dzieci. Nasze zdanie, wyrażone pochwałą lub dezaprobatą pod adresem naszego dziecka ma istotny wpływ w kształtowaniu obrazu własnej osoby i poczucia własnej wartości.

Polecane artykuły: